Грэпплинг - көслөләр һәм етеҙҙәр көрәше

– Арсен Альберт улы, грэпплинг республикала ҡасан барлыҡҡа килде һәм нисек үҫешә? Ул башҡа көрәш төрҙәренән нимә менән айырыла?
– Башҡортостанда Грэпплинг федерацияһы 2011 йылда ойошторолдо. Башта Бразилия джиу-джитсуһы буйынса секция эшлән, 2016 йылда, БР Спорт министрлығында аккредитацияланып, грэпплинг көрәш дисциплинаһы һанала башланы.
10 йыл эсендә грэпплинг популярлашты. Бөгөн республикала уның менән 5 меңдән ашыу кеше шөғөлләнә, 43 филиал бар, 80 лицензиялы тренер эшләй.
Грэпплинг башҡа көрәш төрҙәренән универсаллеге менән айырыла. Ул дзюдо, самбо һәм ирекле көрәш кеүек төрлө һуғыш оҫталығы техникаһын берләштерә. Башта дисциплиналарҙа тыйылған аяҡ менән тотоу рөхсәт ителә.
Әммә Грэпплингта һуғыуҙар юҡ, йәғни бер кем дә балағыҙҙың башына һуҡмаясаҡ. Йәрәхәт алыу хәүефе минималь, ҡолаҡтар һәм тәндең башҡа өлөштәре һынмай.
– Балалар был спорт төрөн нисә йәштән үҙләштерә ала?
– Тәжрибә күрһәтеүенсә, балалар дүрт йәштән үк грэпплингты үҙләштерә һәм ярышҡа сығыу өсөн әҙер. Был спорт төрө балаларҙа бәләкәй саҡтан уҡ анатомик рәүештә һалынған тип әйтә алам. Малайҙарҙың, айыу балалары кеүек позицияла тороп, көрәшеүен урамда күргәнегеҙ ҙә барҙыр. Ярыш процесын алһаҡ, шундай алымдар өсөн баһалар ҡуйыла. Бары тик ташлауҙан һуң 3 секунд эсендә өҫтә ҡалырға һәм өҫтөнлөк итергә кәрәк.
Балағыҙҙы был спорт төрөнә бирһәгеҙ, уның һығылмалылығы һәм пластикаһы үҫеүенә булышлыҡ итәсәкһегеҙ. Шулай уҡ беҙҙең мәктәптәрҙә тренер һәм уҡыусы тәртибе этикеты бар. Кешеләргә ихтирамлы булырға, үҙ-ара уртаҡ тел табырға өйрәтәбеҙ. Хатта профессиональ спортсы булырға теләмәһә лә, балалар үҙ-үҙҙәренә нығыраҡ ышана һәм рухлы булып үҫә. Беҙ сәләмәт быуын һәм ватан патриоттарын тәрбиәләйбеҙ тип әйтә алам.
– Төбәктәрҙә лә шөғөлләнеүселәр барҙыр?
— Республикабыҙҙың бөтә райондарында тиерлек филиалдарыбыҙ бар. Урал аръяғында ла был спорт төрө әүҙем үҫешә. Сибайҙа, Баймаҡта, Учалыла, Белоретта клубтар бар һәм балалар әүҙем шөғөлләнә.
Халыҡ араһында был спорт төрөн популярлаштырыу өсөн һабантуйҙарҙа ла грэпплинг өсөн келәм ҡуя башланыҡ.
— Еңеүҙәр бармы?
— Йыл йомғаҡтары буйынса 14 кеше донъя беренселегенә эләкте һәм беҙ Грецияға һәм Сербияға донъя чемпионатына әҙерләнәбеҙ. 12 йәштән 20 йәшкә тиклемге спортсыларыбыҙ һәр ваҡыт Рәсәй буйынса иң көслө өсәү араһында.
– Ярыштарҙа еңгән балаларға өҫтөнлөктәр бармы?
– Әлбиттә, бар. Әгәр бала уҡыу йылы дауамында Рәсәй ярыштарында призлы урын алһа, 12 ай буйына республиканың Спорт министрлығынан стипендия ала ала. Ә йыйылма командаға эләкһә, Көрәш һарайында бассейнға бушлай йөрөй ала.
— Киләсәккә пландарығыҙ ниндәй?
– Хәҙер инде үҙебеҙҙә хатта Волга буйы федераль округы, Рәсәй кимәлендәге ярыштар ойош­торабыҙ. 2026 йылда Волга буйы федераль округы чемпионаты Һәм Рәсәй беренселеге Өфөлә үтәсәк. Был балаларға башҡа ҡалаларға бармайынса ярыштарҙа ҡатнашырға мөмкинлек бирә. Юғары һөҙөмтәләргә өмөтләнәбеҙ!