ЙОМА МӨБӘРӘК БУЛҺЫН!

Кесаҙна кисендә ҡояш байығас та, йома көн башлана һәм ул киләһе көндөң ҡояшы байығансы дауам итә. Бына ни өсөн кесаҙна көнөн “кесе йома” тип атағандар.

Аллаһ илсеһе Мөхәммәт ғәләйһис-сәләм бер хәҙисендә: “Йома – Аллаһ алдындағы иң төп һәм иң бөйөк көн, хатта ҡорбан һәм ураҙа байрамдарына ҡарағанда ла өҫтөнөрәк, – тип әйткән. – Уның биш үҙенсәлеге бар: был көндө Әҙәм ғәләйһис-сәләм донъяға яратыла, йома көндә Аллаһы Тәғәлә уны йәшәргә ергә ебәрә. Әҙәмдең вафат булған көнө лә – йома. Йоманың бер сәғәте бар: шул мәлдә Аллаһы Тәғәлә әҙәм балаһы Унан ни һораһа ла бирә, әгәр кеше хәрәм (тыйылған) нәмә һорамаһа. Йома көндән ҡурҡмаған бер фәрештә лә, ер ҙә, елдәр, тауҙар һәм диңгеҙҙәр ҙә юҡ”. Бына шуның өсөн айырыуса йоманы әҙәм балаларының Аллаһы Тәғәләгә зикерҙәр әйтеп, доға ҡылып үткәреүе хәйерлерәк.
Йома көн юлға сығыр­ға, йәиһә, бер ниндәй ҙә эш эшләргә ярамай, тигән һымағыраҡ тыйыуҙар ҙа бар. Был тыйыу бөтөн йома көнөнә түгел, ә йома намаҙы (төш мәле) ваҡытына ғына ҡағылышлы һәм уны нин­дәй­ҙер берәй хөрәфәт менән бәйләмәй, дөрөҫ итеп аңлау ғына кәрәк. Аллаһы Тәғәлә изге Ҡөрьән Кәримдең “әл-Жумуға” (Йома) сүрәһенең туғыҙынсы аятында былай тип әйтә: “Эй, һеҙ, иман килтергән кешеләр! Әгәр йома көнө намаҙға саҡырылһа, Ал­ланы иҫкә алыу өсөн ашығығыҙ, һатыу итеүҙе ҡуйығыҙ. Был һеҙҙең өсөн нисек яҡшы икәнен белһәгеҙ икән”. Аяттан күренеүенсә, намаҙ – мотлаҡ һәм ана шул мәлдә һәр эштән тыйылып тороу ҡушылған. Намаҙҙан һуң йәиһә намаҙ башланмаҫтан алда бәйғәмбәребеҙҙән юлға сығыу һәм тағы ниндәйҙер эштәр эшләүҙе тыйған бер ниндәй ҙә риүәйәт юҡ. Тик ир кешеләргә йомала мәсеттә йәмәғәт намаҙы уҡыу ҡушылған, ана шуны ҡалдырыу ярамай. Ҡатын-ҡыҙҙарға йомала мәсеткә йөрөү рөхсәт ителә, әммә был мотлаҡ түгел.
Йома намаҙы башҡалары араһында иң яҡшыһы. Бәйғәмбәр ғәләйһис-сәләм бер хәҙистә: “Әгәр кеше оло гонаһ ҡылмаһа, көндәлек биш намаҙ, йома менән киләһе йома араларында ваҡ гонаһтар юйыла”, – ти (Мөслим 233). Тағы бер сәхих хәҙистә бәйғәмбәр ғәләйһис-сәләм йома көндө, йәиһә төндә донъянан үткән кешене Аллаһы Тәғәлә ҡәбер ғазаптарынан имен ҡылыуы хаҡында белдерә.